मूलम्--
आपदर्थे धनं रक्षेद् दारान् रक्षेद्धनैरपि ।
आत्मानं सततं रक्षेद्दारैरपि धनैरपि ॥१.४३॥
पदविभागः--
आपद्-अर्थे धनं रक्षेद् दारान् रक्षेद् धनैः अपि । आत्मानं
सततं रक्षेद् दारैः अपि धनैः अपि ॥१.४३॥
अन्वयः--
आपदर्थे धनं रक्षेत्। धनैः अपि दारान् रक्षेत् । दारैः अपि
धनैः अपि आत्मानं सततं रक्षेत् ॥१.४३॥
प्रतिपदार्थः--
आपदर्थे = आपत्प्रतीकाराय ;
रक्षेत् = अर्जयेत्, निभृतं स्थापयेत् ;
दारान् = कलत्रम् ;
धनैः = धनदानादिभिः ;
रक्षेत् = गोपायेत् ;
आत्मानं = स्वशरीरन्तु ;
दारैरपि = पत्न्यपेक्षयापि ;
धनैरपि = धनापेक्षयापि च, तद्व्ययेनापि च ;
रक्षेत् = पालयेत् ॥१.४३॥
रक्षेत् = अर्जयेत्, निभृतं स्थापयेत् ;
दारान् = कलत्रम् ;
धनैः = धनदानादिभिः ;
रक्षेत् = गोपायेत् ;
आत्मानं = स्वशरीरन्तु ;
दारैरपि = पत्न्यपेक्षयापि ;
धनैरपि = धनापेक्षयापि च, तद्व्ययेनापि च ;
रक्षेत् = पालयेत् ॥१.४३॥
तात्पर्यम्--
कदाचित् भविष्यत्काले विपत्तिस्थितिः सम्भवेदिति धिया
किञ्चित् धनम् उपयोगार्थं निकटे स्थापनीयम्। धनस्यापेक्षया पत्न्याः रक्षणं
कार्यमथवा समये आपतिते वित्तेन भार्या रक्षणीया। ततश्च यदा आत्मनः विपत्कालः
आपतेत्, तदानीं
धनपत्न्योरपेक्षया, अथवा भार्यया, धनेन
च स्वस्य रक्षणं करणीयम्॥१.४३॥
No comments:
Post a Comment