मूलम्-
दातव्यमिति यद् दानं दीयतेऽनुपकारिणि ।
देशे काले च पात्रे च तद्दानं सात्त्विकं विदुः ॥१.१६॥
पदविभागः-
दातव्यम् इति यद् दानं दीयते अनुपकारिणि । देशे काले च पात्रे
च तद् दानं सात्त्विकं विदुः ॥१.१६॥
अन्वयः-
यद् दानं अनुपकारिणि ‘दातव्यम्’ इति देशे काले च पात्रे च दीयते, तद् सात्त्विकं दानं विदुः ॥१.१६॥
प्रतिपदार्थः-
दातव्यमिति = मया अवश्यमिदं कस्मैचन सत्पात्राय देयम् ; इति = इति बुद्ध्या ;
दीयते = अर्पयते ; अनुपकारिणि = यस्मिन् पुरुषे
आत्मनः लाभप्रत्यपेक्षा नास्ति, यस्मात् न किमपि स्वार्थं न साध्यते
; देशे = तीर्थादौ, सुक्षेत्रेषु ;
काले = सूर्येन्दुग्रहणादौ, सत्काले ; पात्रे = योग्ये, सत्पात्रे, विदुषि
; (यद्दानं दीयते) तत् सात्त्विकमित्यन्वयः ॥१.१६॥
तात्पर्यम्-
‘मया अवश्यं कस्मैचन सत्पात्राय धनं देयम्’ इति (निःस्वार्थबुद्ध्या)
प्रतिफलानापेक्षया साधुस्थले,
साधुकाले, साधुपुरुषाय दत्तं दानं सात्विकं दानमिति
व्यपदिश्यते॥🌻
No comments:
Post a Comment